انذار اهل مدین (قرآن)حضرت شعیب علیه السلام، به اهل مدین نسبت به گرفتار شدن به سرنوشت دردناک اقوام گذشته (قوم نوح یا قوم هود یا قوم صالح) و عذابی خوارکننده روز قیامت در صورت تداوم دشمنی شان هشدار می‌داد. ۱ - هشدار به سیطره خداوندهشدار شعیب علیه‌السلام به مردم مدین، مبنی بر احاطه و سیطره خداوند بر آنان: قالوا یـشعیب ما نفقه کثیرا مما تقول وانا لنرلـک فینا ضعیفا ولولا رهطک لرجمنـک... «گفتند: «ای شعیب! بسیاری از آنچه را می گویی، ما نمی فهمیم! و ما تو را در میان خود، ضعیف می یابیم و اگر (بخاطر) قبیله کوچکت نبود، تو را سنگسار می کردیم و تو در برابر ما قدرتی نداری!» قال یـقوم ارهطی اعز علیکم من الله... ان ربی بما تعملون محیط. «گفت: «ای قوم! آیا قبیله کوچک من، نزد شما عزیزتر از خداوند است؟! در حالی که (فرمان) او را پشت سر انداخته اید! پروردگارم به آنچه انجام می دهید، احاطه دارد (و آگاه است)» ۱.۱ - هشدار به قومشعیب بدون اینکه از سخنان زننده و توهینهای آنها از جا در برود، با همان منطق شیوا و بیان رسا به آنها چنین پاسخ گفت: ای قوم! آیا این چند نفر قوم و قبیله من نزد شما" از خداوند عزیزترند"؟ (قال یا قوم ا رهطی اعز علیکم من الله). شما که به خاطر فامیل من که به گفته خودتان چند نفری بیش نیستند به من آزار نمی رسانید چرا به خاطر"خدا" سخنانم را نمی پذیرید؟ آیا چند نفر در برابر عظمت پروردگار به حساب می آیند؟. آیا شما برای خدا احترام قائلید؟ " با اینکه او و فرمان او را پشت سر انداخته اید"؟ (و اتخذتموه وراءکم ظهریا). و در پایان می گوید: فکر نکنید خداوند اعمال شما را نمی بیند و سخنانتان را نمی شنود، " یقین بدانید که پروردگار من به تمام اعمالی که انجام می دهید، احاطه دارد" (ان ربی بما تعملون محیط). ۱.۲ - طعنه به طرز فکر قومجمله مورد بحث سخن شعیب علیه‌السّلام است که گفتار مردم را نقض کرده، آنها گفتند: " اگر قوم و خویش تو نبود ما تو را سنگسار کرده بودیم" و وی در نقض گفتار آنان فرموده: چطور قوم و خویش مرا عزیز و محترم می شمارید و جانب آنان را رعایت می کنید ولی خدای تعالی را عزیز نمی دانید و جانبش را محترم نمی شمارید با اینکه این منم که از جانب او شما را بسوی او دعوت می کنم آیا قوم و خویش من در نظر شما عزیزتر از خدای تعالی هستند و آیا شما خدای را پشت سر انداخته بکلی فراموشش کرده اید؟ شما نباید چنین کنید و حق ندارید که چنین کنید زیرا پروردگار من بدانچه می کنید محیط است آن هم احاطه ای که تمامی اشیای عالم را فرا گرفته، هم به حسب وجود و هم به حسب علم و قدرت. این بود معنای آیه و در این آیه به رای مردم مدین طعنه زده و طرز فکر آنان را سفیهانه خوانده در مقابل آنان که در آیه قبلی طرز فکر شعیب را سست و غیر قابل اعتنا دانستند. ۲ - هشدار به عذابهشدار به اهل مدین درباره گرفتار شدن به سرنوشت دردناک اقوام گذشته و عذابی خوارکننده در صورت تداوم دشمنی‌شان: والی مدین اخاهم شعیبا قال یـقوم اعبدوا الله... وانی اخاف علیکم عذاب یوم محیط «و بسوی «مدین» برادرشان شعیب را (فرستادیم) گفت: «ای قوم من! خدا را پرستش کنید، که جز او، معبود دیگری برای شما نیست! پیمانه و وزن را کم نکنید (و دست به کم فروشی نزنید)! من (هم اکنون) شما را در نعمت می بینم (ولی) از عذاب روز فراگیر، بر شما بیمناکم!» ویـقوم لایجرمنکم شقاقی ان یصیبکم مثل مآ اصاب قوم نوح او قوم هود او قوم صــلح وما قوم لوط منکم ببعید «و‌ای قوم من! دشمنی و مخالفت با من، سبب نشود که شما به همان سرنوشتی که قوم نوح یا قوم هود یا قوم صالح گرفتار شدند، گرفتار شوید! و قوم لوط از شما چندان دور نیست!» ویـقوم اعملوا علی مکانتکم انی عـمل سوف تعلمون من یاتیه عذاب یخزیه ومن هو کـذب وارتقبوا انی معکم رقیب. «ای قوم! هر کاری از دستتان ساخته است، انجام دهید، من هم کار خود را خواهم کرد و بزودی خواهید دانست چه کسی عذاب خوارکننده به سراغش می آید، و چه کسی دروغگوست! شما انتظار بکشید، من هم در انتظارم» ۲.۱ - قیامت و عذاب الهی" و انی اخاف علیکم عذاب یوم محیط"- در این جمله به روز قیامت و یا روزی که عذاب الهی نازل شود و قوم را منقرض نماید اشاره کرده است و معنای اینکه فرمود: آن روز (یعنی روز قضاء به عذاب) محیط است، این است که در آن روز راهی برای فرار از عذاب نیست و غیر از خدای تعالی هیچ پناهی وجود ندارد پس هیچ کسی نیست که با یاری و اعانت خود عذاب را دفع کند، روزی است که در آن روز توبه و شفاعتی هم نیست، و برگشت معنای احاطه روز به این است که عذاب آن روز قطعی است و مفری از آن نیست، و معنای آیه این است که برای کفر و فسق عذابی است غیر مردود و من می ترسم که آن عذاب به شما برسد. ۲.۲ - حذر از دشمنیای مردم! بر حذر باشید از اینکه مخالفت و دشمنیتان با من به خاطر دشمنیتان با چیزی که شما را به آن دعوت می کنم برای شما مصیبتی ببار بیاورد، مثل آن مصیبتی که بر سر قوم نوح رسید و آن این بود که همگی غرق شدند و یا مصیبتی که به قوم هود رسید و آن باد عقیمی بود که همه را در زیر توده خاک دفن کرد و یا به قوم صالح رسید که آن عبارت بود از صیحه و رجفه". " و ما قوم لوط منکم ببعید"- یعنی فاصله زیادی بین زمان شما و زمان قوم لوط نیست، چون فاصله بین دو زمان این دو قوم کمتر از سه قرن بود، لوط معاصر با ابراهیم علیه‌السّلام و شعیب معاصر با موسی علیه‌السّلام بود. ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۴۳۷، برگرفته از مقاله «انذار اهل مدین». منابع اين صفحه : فرهنگ قرآن
|